شب یلدا، طولانی‌ترین شب سال، باشکوه‌ترین و پر زرق و برق‌ترین شب در تقویم ایرانی است. این شب که در فرهنگ ایرانیان از اهمیتی ویژه برخوردار است با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شود که یکی از آن‌ها، خوردن خوراکی و تنقلات متنوع است. اما از خوراکی‌های مرسوم شب یلدا چه چیزی می‌دانید؟ آیا می‌دانید که پشت هر کدام از این خوراکی‌ها چه فلسفه‌ای نهفته است؟حال که شب یلدا در راه است، ما فرصت را غنیمت شمرده‌ایم تا به بررسی خوراکی‌های مرسوم این شب و فلسفه‌ی آن‌ها بپردازیم. اگر شما هم علاقه‌مند هستید تا از فلسفه هر یک از خوراکی‌های شب یلدا آگاه شوید، این بخش از بیسکوپدیا را مطالعه کنید.
هندوانه؛ میوه تابستانی شب یلدا
هندوانه یکی از میوه‌های اصلی سفره شب یلدا است. این میوه در فرهنگ ایرانیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نمادهای زیادی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
نماد گرما و سلامتی
گذشتگان، هندوانه را نمادی از گرمای تابستان و حرارت می‌دانستند. آن‌ها معتقد بودند که با خوردن هندوانه در شب یلدا، می‌توانند بدن خود را در برابر سرمای زمستان ایمن کنند. این باور از نظر علمی نیز قابل توجیه است، زیرا هندوانه سرشار از ویتامین‌های A، B و C است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. همچنین، هندوانه خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و از بدن در برابر بسیاری از بیماری‌ها محافظت می‌کند.
نماد زندگی
علاوه بر گرما و سلامتی؛ هندوانه نمادهایی دیگر نیز دارد. رنگ سبز آن نمادی از روند زندگی بر روی کره خاکی است و سرخی آن نمادی از عشق و دوستی است. حتی دانه‌های هندوانه نیز نمادی از باروری هستند.
نماد خیر و برکت
اگر کمی دقت کنیم، متوجه می‌شویم که دو میوه اصلی شب یلدا، یعنی هندوانه و انار هر دو از دانه‌های زیادی تشکیل شده‌اند. گذشتگان ایرانی این نوع میوه‌ها را به عنوان نمادی از خیر و برکت در این شب میل می‌کردند، به این امید که برکت را افزایش داده و نسل خود را تقویت کنند.
انار؛ میوه سرخ و بهشتی شب یلدا
انار، میوه‌ای سرخ‌رنگ و خوش‌طعم، یکی دیگر از خوراکی‌های مرسوم شب یلدا است. این میوه از دیرباز در فرهنگ ایرانی نماد شادی و زایش بوده است. در ادامه به طور مفصل‌تر درباره این خوراکی شب یلدا بحث می‌کنیم.
انار، میوه‌ای خون‌ساز
در گذشته، انار را به دلیل خواص خون‌سازی‌اش به کسانی که رنگ‌پریده بودند یا بدن‌شان ضعیف بود، توصیه می‌کردند. امروزه نیز تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند که انار سرشار از ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. علاوه بر این، انار تصفیه‌کننده خون بوده و حاوی مقادیر زیادی آهن است که به افزایش انرژی و خون‌سازی بدن کمک می‌کند.
انار، نماد زایش
دانه‌های فراوان انار و خاصیت تصفیه‌کنندگی آن، نماد زایش و باروری محسوب می‌شود.
انار، میوه‌ای مقدس
انار در آیین زرتشتی و دین اسلام میوه‌ای مقدس محسوب می‌شود و در قرآن کریم از انار به عنوان میوه‌ای بهشتی نام برده شده است. این موضوع نیز می‌تواند یکی از دلایل اهمیت انار در شب یلدا باشد.
آجیل شب یلدا؛ نماد برکت و شادکامی
ایرانیان باستان در شب یلدا، آجیلی به نام لورک میل می‌کردند. لورک از هفت خوراکی مختلف مانند هفت نوع خشکبار یا سبزی که در آیین‌های ایرانی رایج است تشکیل می‌شد. برخی معتقد هستند که ریشه خوردن آجیل در شب یلدا به آیین زرتشتی برمی‌گردد، زیرا زرتشتیان به سلسله مراتب خدایان باور داشته و انجمن هفت‌گانه امشاسپندان را قبول دارند.
در حال حاضر، آجیل شب یلدا از انواع مغزیجات و برخی خشکبار دیگر تشکیل می‌شود. آجیل علاوه بر اینکه طعم لذیذی دارد، دارای ارزش غذایی بالایی نیز هست. آجیل سرشار از پروتئین، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. به همین دلیل مصرف آن در کنار هندوانه و انار که طبع سردی دارند، می‌تواند به حفظ سلامتی و جلوگیری از سردی بدن کمک کند. در گذشته، آجیل شب یلدا به عنوان نماد پیوند و صلح بین خانواده‌ها و اقوام در نظر گرفته می‌شد.
لبو؛ خوراکی محبوب شب یلدا
در کنار میوه‌های اصلی شب یلدا مانند انار و هندوانه، خوراکی‌های دیگری مانند لبو نیز در سفره یلدا دیده می‌شود. در مورد نماد لبو در شب یلدا اطلاعات زیادی در دسترس نیست، اما خواص و فواید این خوراکی برای سلامت بدن آن قدر زیاد است که آن را به یکی از اصلی‌ترین خوراکی‌های شب یلدا تبدیل کرده است. لبو سرشار از مواد مغذی ضروری برای بدن است و با تقویت سیستم ایمنی بدن از سرماخوردگی در پاییز و زمستان پیشگیری می‌کند. همچنین، لبو به تمیز کردن معده نیز کمک می‌کند.
کدو حلوایی؛ خوراکی مغذی شب یلدا
کدو حلوایی یکی از خوراکی‌های مرسوم شب یلدا است که شاید امروزه کمتر در سفره‌های یلدایی دیده شود، اما این میوه خوشمزه و پرخاصیت، می‌تواند گزینه‌ای عالی برای شروع زمستان باشد. در شمال کشور، کدو حلوایی همراه با کمی دارچین و شکر یکی از خوراکی‌های محبوب شب یلدا است.
انگور؛ میوه‌ای پرخاصیت برای شب یلدا
انگور یکی دیگر از خوراکی‌های ویژه شب یلدا است. انگور قرمز دارای طبع گرم بوده و خواص زیادی برای سلامتی از جمله خواص انگور می‌توان به تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود عملکرد قلب، کاهش خطر ابتلا به سرطان، کنترل قند خون، و بهبود سلامت پوست دارد.
سیب؛ میوه‌ای مقوی و سالم برای شب یلدا
سیب یکی دیگر از خوراکی‌های مرسوم شب یلدا است که بسیار مقوی و خوشمزه است. سیب یک میوه فوق‌العاده مقوی و سالم برای تقویت سیستم ایمنی بدن است. مصرف سیب در آخرین شب پاییز می‌تواند به افزایش انرژی بدن کمک کند و همچنین جهت جلوگیری از بیماری‌های تنفسی و دیابت مفید باشد.
شیرینی و دسر؛ زینت‌بخش سفره شب یلدا
یکی از خوراکی‌های مرسوم شب یلدا که از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، شیرینی و دسر است. قرار دادن شیرینی در سفره شب یلدا یکی از سنت‌های قدیمی است که نشان‌دهنده اهمیت این خوراکی در فرهنگ ایرانی است. اگر به شیرینی و دسرهای متنوع علاقمند هستید، به انواع دسرهای یلدایی ما سر بزنید.
گنجاندن خوراکی‌های مرسوم در سفره شب یلدا، نه تنها طعم و لذت این شب را دوچندان می‌کند، بلکه یادآور سنت‌های کهن ایرانیان است و به حفظ سنت‌های این شب کمک می‌کند و یادآور آن‌هایی است که پایه‌گذار این سنت‌ها بوده‌اند. در پایان امیدواریم در این شب بلند لحظات شاد و خوشی را در کنار عزیزان خود بگذرانید و با دلی شاد و خاطراتی شیرین، به استقبال زمستان بروید.
مراجع:
سایت: blog.okcs
سایت:weblight
