نان پنجهکش یکی از انواع نان سنتی است که اصالت آن مربوط به افغانستان بوده و به دلیل بافت لطیف، عطر دلپذیر و طعم بینظیرش در میان خانوادهها بسیار مورد توجه قرار میگیرد. این نان افغانی بسیار شبیه به نان بربری ما بوده و به دلیل شکل دهی به نان با استفاده از پنجه، به نان پنجه کش معروف است. نان پنجه کش به عنوان نان روزانه در کنار وعدههای غذاهایی مختلف سرو میشود. به عنوان مثال شما میتوانید این نان خوشمزه در خانه برای صبحانه آماده کرده و به همراه انواع مربای خانگی سرو کنید. در این مطلب از بیسکوپدیا طرز تهیه نان پنجهکش افغانی با جزئیات کامل توضیح داده خواهد شد تا شما بتوانید این نان سنتی را به راحتی در خانه تهیه کنید.
مواد اولیه برای تهیه نان پنجهکش افغانی
برای تهیه نان پنجه کش افغانی، به مواد اولیه زیر نیاز دارید. شما میتوانید با توجه به تعداد و حجم مورد نیاز خود، مقدار این مواد اولیه را تغییر دهید.
مواد لازم برای تهیه خمیر
| مواد اولیه | مقدار لازم |
|---|---|
| آرد | ۳ پیمانه |
| شیر ولرم | ۱ پیمانه |
| خمیر مایه | ۱ قاشق غذاخوری |
| شکر | ۲ قاشق غذاخوری |
| نمک | ۱ قاشق چای خوری |
| کره ذوب شده | ۴ قاشق غذاخوری |
| روغن مایع | ۲ قاشق غذاخوری |
مواد لازم برای رویه نان
| مواد اولیه | مقدار لازم |
|---|---|
| آب | ۱ پیمانه |
| آرد | ۱.۵ قاشق غذاخوری |
| کنجد و سیاه دانه | به مقدار لازم |
برای تبدیل وزن مواد اولیه به پیمانههای موجود در منزل حتما به بخش انواع پیمانههای شیرینی پزی و حجم آنها سر بزنید.
کالری و ارزش غذایی نان پنجه کش افغانی
برای آگاهی از میزان کالری و ارزش غذایی تر ۱۰۰ گرم از نان پنجه کش افغانی، به جدول زیر مراجعه کنید.
| مواد معدنی | ارزش غذایی |
|---|---|
| کالری | ۲۶۵ کالری |
| کربوهیدرات | ۵۶.۸۰ گرم |
| پروتئین | ۸.۲۰ گرم |
| چربی | ۰.۵۴ گرم |
مراحل تهیه نان پنجهکش افغانی
برای تهیه نان پنجه کش افغانی، پس از آمادهسازی مواد اولیه مراحل زیر را به صورت گام به گام دنبال میکنیم.
مرحله اول؛ آمادهسازی خمیرمایه
برای شروع کار مانند تهیه نان مربایی رولتی، شکر را در ظرف حاوی شیر ولرم ریخته و به خوبی هم میزنیم تا ذرات شکر کاملا در شیر حل شوند. سپس خمیر مایه را اضافه کرده و همه مواد را به خوبی با هم مخلوط میکنیم. روی ظرف را پوشانده و به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه در جای گرم قرار میدهیم تا خمیر مایه فعال شود.
مرحله دوم؛ افزودن کره و روغن مایع
پس از گذشت مدت زمان تعیین شده و عمل آمدن خمیر مایه، نمک، روغن مایع و کره ذوب شده را به خمیر مایه اضافه کرده و مانند تهیه نان اردک همه مواد را به خوبی با هم ترکیب میکنیم تا کاملا به خورد هم روند.
مرحله سوم؛ آمادهسازی خمیر
آرد مناسبی را از میان انواع آرد پخت و پز انتخاب کرده و آن را در یک کاسه بزرگ الک میکنیم. سپس مخلوط مواد قبلی را به آرد اضافه کرده و همه مواد را با هم ترکیب میکنیم. در ادامه به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه با دست مواد را به خوبی ورز میدهیم تا خمیر نرم و یکدستی حاصل شود که به دست نمیچسبد.
مرحله چهارم؛ استراحت دادن خمیر
پس از اینکه خمیر را به خوبی ورز دادیم، آن را در یک کاسه چربشده قرار داده و روی آن را با یک پارچه تمیز میپوشاتین. مانند تهیه نان سوروک، خمیر را به مدت ۱ تا ۲ ساعت در یک جای گرم قرار میدهیم تا استراحت کند و حجم آن دو برابر شود.
مرحله پنجم؛ چانه کردن خمیر
پس از گذشت مدت زمان تعیین شده، خمیر را به سطح آرد پاشی شده منتقل کرده و مانند تهیه نان نارگیلی کمی ورز میدهیم تا هوای اضافی آن خارج شود. سپس خمیر را به سه قسمت مساوی تقسیم میکنیم و مجددا روی آنها را پوشانده و به مدت ده دقیقه استراحت میدهیم.
مرحله ششم؛ آمادهسازی مواد رویه
یک پیمانه آب را در تابه ریخته و روی حرارت متوسط قرار میدهیم. سپس آرد را به آن اضافه کرده و به طور مداوم هم میزنیم تا آرد به خوبی در آب حل شود. پس از اینکه مخلوط آب و آرد کمی غلیظ شد، آن را از روی حرارت برداشته و کنار میگذاریم تا خنک شود.
مرحله هفتم؛ آمادهسازی نان پنجه کش افغانی
در این مرحله مانند تهیه نان شوید و زیره هر چانه خمیر را با کمک وردنه به شکلی بیضی و با ضخامت متوسط پهن کرده و در سینی فر از قبل چرب شده قرار میدهیم. سپس دست خود را به مواد رویه آغشته کرده و با پنجه روی خمیر، خطوط موازی با فاصله ایجاد میکنیم. در نهایت روی خمیر را با کنجد و سیاه دانه میپوشانیم.
مرحله هشتم؛ پخت و سرو نان پنجه کش افغانی
فر را از قبل با دمای ۲۰۰ درجه سانتیگراد گرم میکنیم. سینی نانها را در فر قرار داده و به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه زمان میدهیم تا نانها بپزند و روی آنها طلایی شود. پس از پخت، نانها را از فر خارج کرده و کمی صبر میکنیم تا خنک شوند. سپس آنها را در ظروف مناسب سرو میچینیم.
نوش جان!
فوتهای کوزهگری
- دمای شیر برای فعالسازی خمیر مایه بسیار مهم است. دمای مناسب حدود ۳۷ درجه سانتیگراد است.
- ورز دادن صحیح خمیر یکی از کلیدیترین مراحل در تهیه نان است. این کار باعث میشود تا نان بافتی نرم و پوک داشته باشد.
- اضافه کردن روغن به خمیر باعث میشود نان نرم و لطیف شود و ماندگاری آن نیز بیشتر گردد.
اگرچه زمان استراحت خمیر ممکن است طولانی به نظر برسد، اما این مرحله برای حجیم شدن نان ضروری است.
کلام پایانی
نان پنجه کش یکی از نانهای سنتی و اصیل افغانی است که به نان بربری ما ایرانیان بسیار شباهت دارد. نان پنجه کش برخلاف نان دال عدس در فر پخته میشود. شما میتوانید این نان افغانی را در منزل تهیه کرده و در وعده صبحانه به همراه مارمالاد هویج و انواع دمنوش سرو کنید و از طعم بینظیر آن لذت ببرید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شود و با استفاده از این دستور پخت، نان پنجه کش خوشمزهای در خانه تهیه کنید.
